Сургуулдун аян-чоруу...

"...кижи толу каяа-даа чоруур,

    куш толу каяа-даа ужар..."

*******Иркутск-Москва-Питер-Москва-Новосибирск-Иркутск*******

1.Иркутск-Москва

          Дыннадыг:Манаа мен чуну-даа бижээн мен.Аныяктарнын жаргон дылын чажырбайн бижидим.Улуг улус бо статьяны номчуй бергенинерде,уен-даян чуулдер бодавзынарны дилээр кижи-дир мен.Мында аныяк сургуулдарнын шын чуртталгазын ийи караам биле коруп бижээн мен.Амгы уе биле деннээр болза, эрткен уе-бистин ада-иелеривистин ооренип,чурттап турган уелери конгус оске...

Эгези.

Сессия тонгенде,27.12.2001-де кежээ 18-00ш поездим 19-00ш. озалдап чедип келди.3,5 хонукту канчап эртирип аар кижи боо мен?-деп бодапкаш Москваже аъттаныптым...

Манаа кезек кыскалаттынган состер: Москва=095, Питер-812, Красноярск-Крас, Новосибирск-НСК(менээ эптиг боорга мынчаар бижидим,чогум бо состерни ол хоорайларда ооренип турар сургуулдар дораан билип кааптар)Шактарны Москванын шагы биле бижидим.

Красты дуне када эрте бердим. НСКга кежээ 21ш. келдим. Вагонумдан дужуп келгеш, агаар-бойдузун хынаарымга -5С чорду.Улаштыр халдып чоруптувус...Чеже-даа станцияларны эртим-095 сургуулдары билир боор силер.3,5 хонук-пирожкилер,"Доширактар",шай-кофе-сок дээш, оон-даа оске чемнерни кижи чип чоруур,мындыг чуве бо.

Мен чогум бодум 095че 3 дугаар барып турарым ол боор:

  1. 1988-89 чылдар боор он,3 класска ада-ием биле дыштанып чордум.Ынчан эки уеде авам суглар биле 2 мун ажыг ашкалыг чорткаш,чедер кылдыр дыштанып алдывыс.Сактыр чувелерим: ВДНХ,мавзолейде Ленин башкывыс шил адаанда чыдар.Ынаар кирерде ат болган узун очередь-даштыкылыр-дан хой улус чок боор он.Видеокамераларлыг,фотоаппараттарлыг японнарнын ол херекселдерин хавырып аппаар чорду.Садыгларже кире бээрге чуу-даа бар.Мээн эн ынак садып чиир чувем болза-стаканчиктерде(500гр.) мороженое-ле болгай.Кызылга ол уеде бичии стаканчиктер турган.Кудумчуларда диленген улустарны коргеш,авамдан мегелеп мороженое садып алыр-дыр дээш,ол диленип турар улустарга копеектерим берип турдум.Бодум арай биче-сеткилдиг болгаш, ындыг улустарны кэргей бээр мен.Оон сонда чеже бээр боор,эмин-эртир хой боорга,ашканы берип кааптар болзумза,  менээ чуу артар боор?- деп боданый берген мен.Ынчаалдыр 1 ай тургузунда угжок кылдыр дыштанган мен.
  2. 1994 чылда чайын Турцияже дыштанып бар чыткаш,база-ла 096ти таварып эртивис.
  3. Бо 2001-2002 чылдын чаа-чылын анаа уткудум.

Дан-бажында 31нин хунунде 4-16ш. поездим Ярославский вокзалга чедип келди.Вагон-дан дужуп кээримге 095 чылыг-даа ышкаш апаар,азы соок-даа апаар.Улустарны коорумге бейсболкаларлыг, кроссовкаларлыг, а мени билир-ле боор силер-соок Сибирь оглу...

095 ,йо-о-о!Бузуревейн тур мен!Оршээ-оршээ!Манаа чуу-даа болуп болур!Телевизорга чуну-даа коргузер,корген мен.Ынчангаштын черле оваарымчалыг боор-дур дээш бодум иштимде шиитпирлеп алдым.Ие,чогум чамдык улус мени кончуп болур.Ылангыя бистин улуг даайларывыс,даай-аваларывас кончуй бергенде кандыг ийик?

-Сээденнеп калдын бе!?Ырак чернин-черинче кортпас сен бе оглум!?Сииленневе сек!-дээш оон-даа оске состерни дыннап болур.Чогум мен олар биле чошпээрежир мен.Кижинин торгул торелдери чуге кончуп болбас деп.Бо уе-шаг бергеде,мен база билип тур мен,ынчалза-даа мен 095те ооренип турар хой санныг эш-оорумге бузурээштин аъттаныпкан мен.Авамга ужур-утказын тайбырлааш,анаа-ла ынчаар аянтээлевейн,а херектиг чедерим ол-деп чугаалап кагдым.      Херектиг дээрге:

  • ында сургул эш-оорнун чуртталгазы кандыгыл-берге азы чугээр(эки) бе?
  • анаа чурттакчы чон кайы-хире ажылдап, чурттап турар?
  • улустар-дан хой-ле чуулдер дыннаан мен-оларнын шын-мегезин коор-дур;
  • ажыл,шалын,ортектер-экономиктиг сайзыраашкыны дээш оон-даа оске чуулдер...

Эжим Аясче дан-бажында бажынынче долгаптарымга,мени метро ажытына бээрге "Новослободскаяга" ужуражып аалы деп чугаалады.6ш. ажа бээрге,чугаалаан станцияга чедип кээримге,оске сургуул эш-оор чиик-чаагай уткуп алдылар.Ол-ла дораан эжимнин бажынынче чоруптум.Анаа дыштанып алгаш,кежээ хоорайны кезип чоруптувус...

20-00ш. чоошкулап орда,шупту эш-оор "Кызыл шолче" базыптывыс.20-00=24-00=>Тывада чаа 2002 чыл.Шолге чедип кээривиске, тыванын сургуулдары элээн хой чорду.Таныыр улузум хой чорду.Танывазым-даа улус турду,олар биле найыралдажып алдым.Саратов,Улан-Удэ,Иркутск,Питер дээш оон-даа оске хоорайлар-дан сургуул эш-оор чедип келген,кайгамчык чорду.Манаа чаа-чыл уткуурум ол бе?-деп,бодумга иштимде бузуревейн айтырдым.20-00 хаптарга, шуптувус шампаннарывсты ажыдыпкаш,бот-ботарывыска байыр чедирип хоглеп,ооруп турдувус.

095 ат болган оскерлип калган чорду.Эскерип коор болза,бо улуг хоорай хун-тудум сайзырап-ла турар,чуу боор, бистин делегейде эн улуг чурттун найысылалы шээй.Кыжын бир дугаар кээп турарым ховар болгаш,кайгамчык солун чуве-дир...24-00ш. 5 хире кижи(Алесь,Аяна,Аяс,адыг-оол болгаш мен) шампанывысты ажыдыпкаш,хоорештивис.Аяна стол долдур чем кылып кааарга,мен иштим сынмас кылдыр(кагылдыр) чемненип алдым.Чуу боор,поездиге иштим 3,5 хонук иштинде лапшалап чоруп турда кызырлып калган.Аянныг кылдыр чаа 2002 чылды уткудум(вус)...

5 хонгаш Питерже аъттаныптым...

уланчызы...



Сайт управляется системой uCoz